Vijf bomen en vijf heesters op zes m2. Hoe gaat dat passen op zo'n klein oppervlak en is het niet megaveel onderhoud?! Maarten Bruns van IVN Natuureducatie legt het uit.
Zoveel planten op 6m2, past dat eigenlijk wel?
Als je de bomen krijgt zijn ze nog vrij klein (<1m), maar ze kunnen natuurlijk erg groot worden. Dus misschien vraag je je wel af of dat allemaal wel kan in zo’n klein stukje tuin. Het past zeker, sterker nog, we planten met opzet vrij dicht naast elkaar.
Een microklimaat
We proberen zo snel mogelijk een ondoordringbaar bosje te creëren. Daardoor komt er nog maar weinig licht op de bodem en krijg je sneller een microklimaat dat fijn is voor bomen. Bomen houden van koele en vochtige lucht. Als ze dicht genoeg bij elkaar staan, kunnen bomen zelf dit microklimaat creëren.
Het bodemleven
Door het verteren van bladmateriaal op de grond, gaat het bosje zichzelf binnen enkele jaren voeden. Een tweede reden om veel soorten planten dicht bij elkaar te planten – zie je niet een direct, maar is wel belangrijk – is de bodem. In een dichtbeplant Tuiny Forest doorwortelen de planten snel de bodem en ontstaan er belangrijke netwerken van schimmels en bacteriën. Dit komt het bodemleven (en de planten) zeer ten goede.
Natuur versus tuinieren
Als je alles ongestoord laat groeien zullen sommige planten dominanter worden dan anderen. Welke soorten precies gaan domineren is mede afhankelijk van je grondsoort en de omstandigheden van je tuin. Net als in de natuur, bereikt niet elke plant zijn volle potentieel en dat is ook niet erg. Niet alle planten uit de zadenmix zullen bijvoorbeeld opkomen, vandaar dat we er 27 soorten in hebben gestopt. Dit zal in iedere tuin anders uitpakken, afhankelijk van het licht, de grond etc.
In een volwassen bos vind je soms sterke en gezonde boompjes, die al tientallen jaren oud zijn, maar soms maar enkele meters hoog. Die wachten dan op hun kans om de lucht in te schieten zodra een grote boom wijkt.
In een Tuiny Forest kan je zelf bijsturen. Het blijft tuinieren. Met jouw snoeischaar bepaal jij hoeveel ruimte en licht je elke plant geeft. Je kan er ook voor kiezen om een kruid of de aalbes die wel erg in de schaduw komt te staan, na een paar jaar te verplanten naar een ander plekje. Maar je kan er natuurlijk ook voor kiezen de snoeischaar in je achterzak te houden en de planten hun eigen pad te laten kiezen. Je bepaalt zelf wat het beste bij jouw tuin past.
Weetje: we gebruiken de plantmethode van Japanse plantkundige prof. Akira Miyawaki. Hij bestudeerde meer dan veertig jaar oerbossen en ontdekte hoe je dit type bos weer versneld kan aanleggen. Hij legde wereldwijd op deze manier al meer dan 1700 bossen aan, waarvan 96,7% zich binnen tien jaar ontwikkelde tot een veerkrachtig ecosysteem. Nu werkt hij aan de ‘Great Forest Wall’ , een inheems bos van 300 kilometer lang aan de Japanse oostkust, die de Japanners helpt in de eeuwige strijd tegen Tsunami’s. In Nederland gebruiken we de methode ook voor Tuiny Forest. We doen zo veel mogelijk onderzoek naar de resultaten van deze plantmethode. Zowel naar het effect op plantgroei, als naar de toename van biodiversiteit en bodemleven. Op basis van de onderzoeksgegevens verfijnen we telkens de werkwijze.
Hoe moet ik mijn Tuiny Forest onderhouden en hoeveel grijp ik in?
Een Tuiny Forest is ideaal voor de luie tuinder; je hoeft er in de meeste gevallen maar weinig aan te doen. In het begin is het soms nodig om de net geplante planten wat water te geven. Als ze eenmaal goed aanslaan, is water geven nauwelijks nodig. In onze tuinplantenbieb onder Tuiny Forest vind je allerlei handige informatie over het onderhoud, zoals over snoeien.
Het blijft tuinieren en je bepaalt zelf hoeveel je ingrijpt. Sommige tuinders zullen het bosje zijn eigen gang willen laten gaan. Hierdoor gaan sommige planten domineren, waardoor anderen kleiner blijven of zelfs op termijn het loodje leggen. Voor het eco-systeem dat jouw Tuiny Forest heeft, is dat helemaal niet erg. Maar je kan er ook voor kiezen om met de snoeischaar te bepalen hoeveel ruimte je de verschillende planten geeft. Meestal is 1x snoeien per jaar voldoende.
Als je ziet dat bijvoorbeeld bepaalde heesters of kruiden naar jouw smaak te veel in de verdrukking komen, kan je ze verplanten naar een lichtere plek in de tuin.
Volle potentie plantgemeenschap Tuiny Forest
Rijke bosrand
Bij een Tuiny Forest streven we naar een rijke bosrand, met veel verschillende soorten kruiden, heesters en bomen. Omdat het in de tuin is, gaan we ervan uit dat de meeste mensen deze niet hoger willen laten worden dan 3-4 meter (mag natuurlijk wel). Deze hoogte kan je, afhankelijk van de omstandigheden in jouw tuin, na 2 tot 3 jaar verwachten. Maar verwacht ook, dat je direct het eerste groeiseizoen al een flink groen tuintje hebt. In november zal het lijken of je stokjes in de grond hebt gestopt, terwijl je vanaf mei al echt het gevoel van een bosje krijgt. Hier vind je recente foto's van Tuiny Forests die geplant zijn in de herfst van 2019.
Onder de grond
Ook onder de grond ontwikkelt het bodemleven zich snel. Al in het eerste jaar verbetert de bodem snel. Als het gaat over het aantrekken van vogels, bijen en insecten, dan zal je elk jaar weer nieuwe dingen zien. In het begin zullen de kruiden waarschijnlijk sterk aanwezig zijn en veel bijen aantrekken, terwijl vogels het steeds fijner vinden als de bomen wat groter worden.
Plantgemeenschap
Verder de diepte in? Volgens Myawaki moet je niet alleen naar de individuele planten kijken, maar juist ook naar de plantgemeenschap. Gek genoeg zijn de meest gezonde en productieve plantgemeenschappen vaak zo samengesteld, dat de omstandigheden voor de individuele planten sub-optimaal zijn. Het gaat ons dus om de volle potentie van het Tuiny Forest als plantgemeenschap en niet zozeer om de volle potentie van de individuele planten die er in staan.
