Denk je dat het geen zin meer heeft om te tuinieren nu het buiten-zijn seizoen haar einde nadert?! Nope! In de herfst aan de slag is juist heerlijk voor je tuin. Hier zijn onze tips voor tuinieren in de herfst. Met 6 x doen en 3 x laten voor een betere biodiversiteit in je tuin.
6 x Doen 🧤
1. Nieuwe planten planten
Het najaar wordt ook wel Het Vergeten Tuinseizoen genoemd. Het is een goed moment om nieuwe planten in de grond te zetten. Dat druist in tegen wat inmiddels onze natuur is geworden: in de lente hebben we pas zin om te tuinieren. Maar in het najaar is de bodem nog lekker warm, en dat is heerlijk voor verhuizende wortels.
Voorsprong op het voorjaar
Planten die in oktober/november bij jou de grond in gaan, krijgen dankzij de warme bodem al de kans om te wortelen op hun nieuwe plek voordat ze in winterslaap gaan.
Als ze dan in de lente weer ontwaken (voor vaste planten die ondergronds gaan) of weer actiever worden (voor de groenblijvers), hoeven ze alleen nog maar lekker te groeien en bloeien. En zo geniet jij dus ook veel eerder in het jaar van een weelderige tuin.
2. Zet ook wat inheemse planten en heesters neer!
Inheemse planten
Wil je dat je tuin niet alleen bijdraagt aan jouw directe plezier maar ook goed is voor de biodiversiteit (inclusief het bodemleven)? Zorg dan ook voor wat inheemse planten in je tuin.
Dat zijn planten die van nature voorkomen in Nederland. Dankzij het prachtige fenomeen co-evolutie zijn deze planten in duizenden jaren tot hun vorm gekomen die wonderwel precies past bij bepaalde snuiten en poten. Zo zijn er insecten die slechts op één bepaalde plant willen slapen of voortplanten of maar van één bloem willen peuzelen. Met inheemse planten bedien je de insecten dus beter.
Heesters en bomen
Inheemse heesters en bomen zijn fantastisch voor biodiversiteit. Ze bieden nectar in het vroege voorjaar, besjes in het najaar en een schuilplaats voor alles wat kruipt en vliegt. Voor jou geven ze in de zomer wat verkoeling en werken ze goed tegen wateroverlast. Denk aan die zomerse hittegolven en stortbuien, maak je tuin klimaatbestendig, plant een boom of heester!
Bovendien kan onze bodem reuze goed overweg met het vallende blad, en voed je er dus ook het bodemleven mee. Heesters en bomen plant je als wortelgoed in november, als de sapstromen tot rust zijn gekomen. Hier vind je ons aanbod.
Het najaar is een goede tijd om heesters en bomen als wortelgoed te planten.
3. Planten verplaatsen
Omdat die bodem zo lekker warm is, zijn oktober en de eerste helft november uitstekend om verhuizingen binnen je eigen tuin te doen. Werd een plant toch te hoog in die hoek en komt 'ie beter uit op een andere plek: verhuizen die boel. Zin om ergens anders die dot paars te zien: verkassen. Ruimte maken voor een nieuwkomer? De herfst is het moment.
4. Uitgebloeide bloemen van herfstbloeiers wegknippen
Het blijft steeds langer warm, de winters worden zachter, en dat betekent dat herfstbloeiers ook steeds langer door kunnen bloeien. Dus blijf die dorre bloemen van de planten die door kunnen bloeien wegknippen.
Daardoor stopt de plant geen energie in het maken van zaad, maar in het maken van weer een nieuwe bloem. Dit geldt bijvoorbeeld voor Herfstasters, Herfstanemonen, laat bloeiend Zonnekruid (Helenium, op de foto), Muurfijnstraal (Erigeron) en Duifkruid (Scabiosa).
Knip uitgebloeide herfstbloeiers weg om de bloei te verlengen
5. Planten scheuren
Het moment dat de planten in rust gaan, meestal in november, is een prima moment om planten te vermeerderen door ze te scheuren. Veel planten groeien in een pol steeds wijder uiteen. Vanuit de kern groeit de plant steeds breder uit met jonge scheuten. De oude kern verliest na verloop van een aantal jaar groeikracht waardoor de plant er wat sjofel uit kan zien: reden voor een verjongingskuur.
Geschikt voor scheuren zijn vrijwel alle vaste planten die in een pol groeien. Onder meer:
- Siergrassen
- Salvia's
- Asters
- Heleniums (Zonnekruid)
- Rudbeckia's
- Hosta
- Nepeta (Kattenkruid)
- Pachysandra (Dikkemanskruid)
- Astilbes
Let op: om te scheuren moet een plant al wat ouder zijn, en minstens een vol kalenderjaar in je tuin hebben kunnen groeien. Er moet wel wat te scheuren zijn ten slotte. Hier lees je uitgebreidere instructies hoe te scheuren.
Planten scheuren kan goed in het najaar
6. Bloembollen planten
Voorjaarsbollen planten, natuurlijk! Tot begin december kunnen de voorjaarsbollen de grond in. Liever doe je het iets eerder, maar tot begin december komt het goed.
Liefst stop je natuurlijk bollen die zonder gif gekweekt zijn je tuin in, wel zo fijn voor het bodemleven en de insecten die er later op af komen. Biologische bollen dus. Kost wat meer, maar het hele ecosysteem is je dankbaar.
Plant je bloembollen in potten? Vergeet ze dan niet op tijd tegen de vorst te beschermen. Hoe je dat doet lees je hier.
3 x Laten ⛔️
1. Haal dorre bloemen van uitgebloeide types niet weg
Uitgebloeide bloemen kunnen prachtig zijn! En anders hartstikke lekker voor spinnetjes en allerlei ander gespuis om in te huizen. Voor het leven in je tuin is het heerlijk, die uitgebloeide bloemen.
Van de planten die geen nieuwe bloemen meer maken, laat je dus de uitgebloeide bloemen voorlopig lekker zitten. Tenzij je ogen het niet aankunnen natuurlijk (:
Laat uitgebloeide types staan voor gespuis, en een mooi winterbeeld
2. Ruim niet grondig op!
De natuur houdt van rommel! Allerlei gespuis, maar ook vogels en egels en kikkers hebben plekjes nodig om te schuilen. Dus zorg op z'n minst voor één lekkere rommelplek in de tuin waar van alles en nog wat de winter veilig door kan komen.
Word jij niet zenuwachtig/onrustig/gegeneerd van rommel van natuurlijk materiaal in je tuin: laat dan op meer plekken in je tuin de boel de boel. Bergjes snoeimateriaal, takken, stukken boom, bladeren... heerlijk!
3. Laat afgevallen blad lekker liggen
Heb je gras of tegels waar blad op valt? Verspreid dat dan door je borders. Vallend blad is een natuurlijke mulch, beschermingsmiddel tegen vorst die later komt.
Prima om dat dus in je borders te laten liggen en pas in het voorjaar op te ruimen. Beter voor het bodemleven, beter voor de wortels van je plant. En fijn voor al het leven in je tuin!
Laat het afgevallen blad lekker liggen, ook fijn voor de egel!
Uitsmijter 🍳 'winterklaar'
En tot slot memoreren we even de geweldige sketch van Van Kooten en De Bie, die hiermee de Nederlandse taal en cultuur de zinssnede 'de term winterklaar maken' schonken.
