Brrrr, de kou komt in de lucht en de dagen worden flink korter. Blad valt, planten trekken zich terug. Maar er is nog genoeg te doen in de (potten)tuin. Zo bereid je planten en dieren goed voor op de winter.
Verzamel blad voor bladcompost
Jaaa, de natuur laat gratis goud vallen! Verzamel dat vallende blad, stop het in een ton, gooi het op een berg of doe het in een houten box. Kijk er een paar jaar niet naar en voilà: fantastische bladcompost waarmee je je bodem voedt en structuur geeft. Dus pak die bezem of hark en ga aan de slag.
Mulch voor een beter bodemleven
Met die vallende herfstbladeren kun je ook prima mulchen: een laagje organisch materiaal neerleggen tussen je planten. Zo bedek je de bodem, waardoor je de bodem en het bodemleven beschermt tegen uitdroging door schrale wind of felle zon, en tegen de vorst.
Plant voorjaarsbollen
November is een uitstekende maand voor het planten van voorjaarsbollen. Nog niet zolang geleden kon dat al in september, maar nu het warmer wordt is november een goede maand. Voor voorjaarsbollen is het perfect als buiten de temperatuur niet meer (na-)zomers is, maar echt herfstig. De nachten mogen wel richting de vijf graden gaan. Helaas zijn veel soorten in november vaak al uitverkocht, vandaar dat mensen eerder gaan kopen. Maar er is vast en zeker nog wat moois te krijgen!
Graaf je dahlia's uit
Dahlia's zijn knollen die oorspronkelijk komen uit Mexico. Flinke vorst in natte grond kunnen ze niet aan. Hoewel ze door klimaatverandering steeds vaker ondergronds in Hollandse wintertuinen overleven, doe je er toch verstandig aan om de knollen uit te graven. Dat doe je als de eerste nachtvorst je dahlia-planten heeft aangetikt waardoor de bladeren bruine en zwarte vlekken krijgen. Dat betekent: de plant heeft zoveel mogelijk de energie terug de knollen ingestopt, het is nu tijd voor jou om de knollen op te graven en klaar te maken voor hun winterslaap.
Plant heesters! Of zelfs een boom!
November is een goede maand om een boom of een heester, of zelf meerdere, toe te voegen aan je tuin. Kies voor een soort die veel leven brengt in je tuin, waar nectarslurpers of vogels wat aan hebben: extra leuk!
Heesters en bomen geven bovendien grandeur aan je tuin: groots groen geeft je tuin een groots gevoel.
In november komen de sapstromen in heesters en bomen langzaamaan tot stilstand, waardoor ze minder kwetsbaar zijn voor verplaatsing. Ze kunnen goed gerooid worden bij de kweker, verstuurd worden met een kale wortel (als tak met wat losse wortels eraan bungelend) en bij jou geplant worden.
Verplaats je vaste planten zodat ze nog beter uitkomen
Door het tuinseizoen heen kun je zien hoe je tuin en je planten zich ontwikkelen. Welke planten nemen teveel ruimte in? Welke plant werd hoger of bleef toch lager dan je dacht en komt daardoor toch beter ergens anders uit? Welke nieuwe kleurencombi is tot je gekomen? Op welke plek miste je in een bepaalde maand nog bloei?
In november kun je goed de boel opnieuw indelen en planten verplaatsen naar een plek waarop ze nog beter tot hun recht komen. In november zijn veel vaste planten nog niet helemaal ondergronds, waardoor je ze nog wel goed kunt herkennen. En veel schade zullen ze niet ondervinden van de verhuizing, omdat ze al in rusttoestand komen. Op naar een nog mooier tuinjaar!
Nieuwe vaste planten aanplanten
In november kun je nog prima de lege gaten beplanten of een nieuwe border vullen met nieuwe vaste planten. Als ze de grond in gaan voor de bodem bevriest, zullen ze in het voorjaar op hun nieuwe plek ontwaken en hebben ze een voorsprong op de types die pas in het voorjaar worden aangeplant.
Maak je vijver schoon
Een vijver, al is 'ie maar een pannenkoek groot, doet zoveel voor leven in je tuin! Maar voor de winter aanvangt moet je er wel voor zorgen dat al het ingevallen en aangewaaide blad en alle takjes eruit zijn. Heb je waterplanten, dan is het ook raadzaam om die wat terug te snoeien. Veel organisch materiaal in je vijver zorgt ervoor dat het water te zuur wordt en vooral algen het er heel erg naar hun zin gaan hebben. Terwijl je waarschijnlijk liever kikkers, salamander, schrijvertjes en vogels hebt.
Vergeet niet het licht uit te doen!
We zijn geneigd om gezellige lichtjes in onze tuinen en aan onze balkons te hangen, dat ziet er zo gezellig uit vanuit onze warme woonkamers. Maar voor dieren is het ontregelend. Voor het wilde leven geldt: hoe donkerder, hoe beter! En als jouw ogen daar eenmaal aan wennen, zie je vast ook nog wat moois.
