Ook in 2023 zijn er weer verboden en zeer giftige chemische middelen gevonden op insectenlokkende tuinplanten in tuincentra. Pesticide Action Network Netherlands deed in de zomer een steekproef. Conclusie: de gangbare sector produceert nog steeds tuinplanten die een bedreiging vormen voor insecten.
Wat werd onderzocht?
Op 29 juni 2023 heeft PAN-NL in een steekproef bij drie tuincentra, Intratuin, Groenrijk en Welkoop, vijf soorten voor insecten aantrekkelijk planten gekocht:
- Lavendel
- Campanula (klokjesbloem)
- Buddleja (vlinderstruik)
- Salvia
- Dahlia
De 15 planten (3 van elke soort) zijn bij een gecertificeerd, onafhankelijk laboratorium op resten van bestrijdingsmiddelen onderzocht. Wil je naar de bron?Het onderzoek lees je hier.
Resultaten: verboden en giftige middelen
Verboden stoffen gevonden
Op 20% van de planten, namelijk op 3 van de 15 planten, zijn verboden stoffen gevonden:
- de insecticiden fipronil en fipronil-sulfon bij in België geteelde vlinderstruiken, gekocht bij Intratuin en Welkoop.
- het fungicide propiconazole bij in Nederland geteelde Dahlias, gekocht bij Groenrijk.
Kandidaten voor Vervanging
Ook zijn er 5 'Kandidaten voor Vervanging' gevonden op de planten, dat zijn middelen die inmiddels door de autoriteiten zo giftig en gevaarlijk worden bevonden, dat ze een einddatum voor gebruik hebben gekregen. Nu mogen ze dus nog, maar in de nabije toekomst niet meer.
36 verschillende bestrijdingsmiddelen
In totaal werd op de 15 planten 36 verschillende bestrijdingsmiddelen gevonden, met gemiddeld 6 middelen per plant.
- 64% daarvan zijn fungiciden, schimmelbestrijders.
- 36% zijn insecticiden, insectenbestrijders.
Positief: op de Campanula van Intratuin werd niks gevonden. Het kan dus wel!
Hoe erg zijn die middelen dan?
Huiver even mee en lees wat uitleg van Pesticide Action Network over een aantal van de gevonden middelen.
Fipronil (verboden), gevonden op 13% van de planten
Fipronil werk systemisch, het middel verdeelt zich door de hele plant, ook in stuifmeel en nectar. Fipronil-sulfon is nog werkzamer (toxischer) dan de moederstof fipronil en zeer schadelijk voor o.a. insecten.
Fipronil is neurotoxisch, mogelijk kankerverwekkend, mogelijk hormoonverstorend en heeft effecten op reproductie en ontwikkeling.
Vlinderstruiken direct uit de winkels verwijderd
Na ontvangst van de analyseresultaten heeft PAN-NL Intratuin en Welkoop direct geïnformeerd over de aangetroffen verboden stoffen en verzocht alle vlinderstuiken uit alle filialen te verwijderen. Dat hebben de tuincentra ook onmiddellijk gedaan. Ook is onderzoek naar de herkomst van het gif gedaan: het bleek te zitten in het water dat de teler gebruikte om de vlinderstruiken water te geven, drainwater van een andere (onbekende) productie.
Flonicamid, gevonden op 47% van de planten
Flonicamid is een selectief werkend insecticide tegen zuigende insecten zoals bladluizen, trips en witte vlieg. Het middel verspreidt zich door de hele plant en heeft volgens de databases een lage toxiciteit voor bijen, maar is giftig voor niet-doel insecten zoals de roofmijt Typhlodromus pyri, die zich onder andere met de schadelijke spintmijt voedt.
Fluopryram, gevonden op 40% van de planten
Bij gebruik van fluopyram in het veld is voor vogels, zoogdieren en aquatische organismen een hoog lange- termijn risico vastgesteld. Mogelijk heeft het middel een hormoonverstorende werking bij vogels en vissen. Behalve tegen schimmels is fluopyram ook werkzaam tegen nematoden.
Flupyradifurone, gevonden op 33% van de planten
Flupyradifurone is een systemisch werkende breedband insecticide en wordt als een vervanger van het in open teelten verboden bijengif imidacloprid gezien. Het middel is eveneens een neonicotinoïde en heeft een vergelijkbare werking op het zenuwstelsel. De acute toxiciteit voor honingbijen is matig, voor wilde bijen echter minstens 15 maal giftiger dan voor de honingbij.
Extreem giftig voor wilde bijen
Onderzoek van onafhankelijke wetenschappers en van Bayer zelf heeft aangetoond dat de stof extreem giftig is voor wilde bijen, ver onder de door Voedselautoriteit EFSA gehanteerde veilige drempel (voor honingbijen). De dosis waarbij de helft (LD50) van de wilde Luzernebehangersbij sterft is slechts 0,000092mg. PAN Nederland heeft deze zeer giftige insecticide in 33% van de planten gevonden in gehalten van 0,032 tot 3,49 mg/kg.
Conlusie PAN NL
PAN NL concludeerde:
De resultaten van dit onderzoek tonen een overwegend uiterst vervuilende sierteeltsector, die gekenmerkt wordt (met een enkele uitzondering) door producten met resten van bestrijdingsmiddelen die voor het milieu zeer riskant zijn. Het met fipronil gecontamineerde drainwater is een voorbeeld en gevolg van een onverantwoordelijk pesticiden toelatingsbeleid. Ook na een verbod blijven persistente, giftige pesticiden in het milieu circuleren.
PAN-NL pleit voor wettelijke normen voor een maximaal toelaatbaar gehalte en aantal residuen voor sierteelt-producten en adviseert consument en gemeenten geen gangbare tuin- en perkplanten, bloembollen of snijbloemen te kopen.
Hoe heeft Sprinklr met dit onderzoek te maken?
Steunen onafhankelijk onderzoek
Sprinklr is een van de donateurs die dit, inmiddels jaarlijkse, onderzoek naar chemische bestrijdingsmiddelen op insectenlokkende tuinplaten mogelijk heeft gemaakt. Hier lees je de resultaten van het onderzoek uit 2022.
Dat doet Sprinklr omdat we het belangrijk vinden dat de maatschappij niet alleen de tuinbranche heeft als bron om op te varen als het gaat om duurzaamheid en tuinplanten, maar ook onderzoek uitgevoerd door een onafhankelijk laboratorium.
Gif in ons ecosysteem
Al decennia lang vergiftigen we onze samenleving door allerhande chemische middelen ons ecosysteem in te brengen. De sierteelt is een van de industrieën die dat doet, door chemische bestrijdingsmiddelen in te zetten bij de productie van planten.
Niet alleen tijdens de productie komen die gifstoffen in het ecosysteem, bij de bollenteelt bijvoorbeeld in het oppervlakte water, ook bij jou in de tuin komen die pesticiden en fungiciden via planten terecht in insecten en bodemleven. En dit terwijl onze kwekers bewijzen dat het ook bio kan!
Biologische kwekerij Verhoeven gebruikt geen pesticiden en kunstmest.
Schade door pesticiden
Pesticiden zijn een van de belangrijke oorzaken van de dramatische achteruitgang van insectenpopulaties. Wat de invloed is op mensen van al die pesticiden die we de afgelopen decennia binnenkrijgen, is nog onduidelijk. Wel duidelijk is dat belangrijke instituten chemische bestrijdingsmiddelen in verband brengen met onder meer kanker en Parkinson.
Daarom vindt Sprinklr:
tuinplanten en bollen kweken moet biologisch gebeuren, zonder pesticiden.
Wat kan jij doen?
Je bent hier op de website van Sprinklr, dus waarschijnlijk ben je al lekker bezig met het kopen van bio! Als het je lukt, kan je gangbare tuinplanten laten staan en je geld bewaren om bio te kopen. Zo help je niet alleen je eigen omgeving, maar help je ook de nu nog pionierende bio-teelt groeien en gezonder worden.
Je kan andere mensen bewust maken van het belang van pesticidevrije planten. En kan je kan natuurlijk doneren aan Pesticide Action Network Nederland, zodat ze meer onderzoek kunnen doen en meer tijd kunnen vrijmaken om iedereen bewust te maken van de schade die pesticiden aanrichten.
Veel dank dat je bij ons bent, blaadje voor bloemetje kunnen we iets veranderen!
