Hoe gaat het in gifland? We zetten de actuele nieuwtjes over landbouwgif en het effect op flora en fauna voor je op een rij. Lees mee! Want een geïnformeerd mens kan positieve keuzes maken.
Flora en Fauna: hoe staat het met de bloemen en bijen?
Extreem hoge sterfte onder honingbijen
Veel imkers in Nederland troffen in het voorjaar een gestorven bijenvolk aan in de kasten. Imker Sonne Copijn verloor afgelopen winter vijf van de zes bijenvolken en ging op zoek naar een oorzaak. Via een enquete onder imkers kwam Copijn erachter dat de sterfte onder bijen die op eigen honing de winter door zouden komen hoger was dan onder volken waarvan de honing geoogst was. Die volken kwamen op een door mensen gemaakt suikermengsel de winter door.
Copijn besloot om een aantal honingmonsters op pesticiden te laten onderzoeken, schrijft Een Vandaag. "Uit zes monsters van drie verschillende locaties met dode bijen blijkt dat in alle monsters gemiddeld dertien pesticiden aanwezig waren. In totaal zijn er 35 verschillende pesticiden in de honing gevonden. Elf bestrijdingsmiddelen zijn daarvan niet toegelaten in Nederland omdat ze zo giftig zijn."
In totaal zijn er 35 verschillende pesticiden in de honing gevonden.
De bron van de pesticiden is nog niet gevonden. Blijkbaar zitten allerlei bloemen vol met van alles en nog wat.
Wilde bijen hebben het nog zwaarder
In hetzelfde artikel spreekt Eenvandaag met Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis. Hij vertelt "Van de 360 soorten wilde bijen is inmiddels 55 procent bijna of zelfs volledig uitgestorven."
"Voor de wilde bij is het zelfs nog moeilijker dan voor de honingbij omdat zij geen imker heeft. Veel wilde bijen leven alleen en dat maakt ze kwetsbaar."
Biesmeijer geeft wel aan dat we gelukkig zelfs iets kunnen doen. "Bijen hebben plekjes waar ze zich kunnen opladen en nestelen nodig. Dat soort plekjes kunnen wij gemakkelijk in de eigen tuin maken door inheemse bloemen te planten", legt hij uit.
Inheems knoopkruid met hommel
Zweefvliegensterfte hangt samen met landbouwgif
Zweefvliegen zijn na bijen de belangrijkse bestuivers in ons land. Nieuw onderzoek toont een verband aan tussen het verdwijnen van steeds meer soorten zweefvliegen in Nederland en de grootschalige introductie van een nieuwe generatie chemische bestrijdingsmiddelen, zoals neonicotinoïden in de landbouw.
Het tempo van uitsterven van soorten zweefvliegen ligt vijf maal hoger in de periode na begin jaren negentig, toen de nieuwe 'gewasbeschermingsmiddelen' in gebruik werden genomen, dan in de periode daarvoor.
Een zweefvlieg
Het aantal planten dat afhankelijk is van bestuiving neemt af
Recent onderzoek van de Universiteit van Leiden toont aan dat het aantal planten dat afhankelijk is van bestuiving door insecten in Nederland afneemt. Verhoudingsgewijs groeit het aandeel windbestoven planten dat in het wild te vinden is ten opzichte van planten die afhankelijk zijn van bestuiving.
Promovendus Kaixuan Pan van Universiteit Leiden en Naturalis Biodiversity Center keek naar 87 jaar aan data. Als de afname van insect-bestoven plantensoorten uitsluitend zou komen door factoren als vochtigheid of stikstof, zouden windbestoven planten dezelfde trends moeten vertonen, schrijft Nature Today. Maar dat was niet het geval.
Pan: "Onder vergelijkbare omstandigheden zagen we vaak een grotere afname van het aantal insect-bestoven soorten in vergelijking met windbestoven soorten. Dat verschil komt dus zeer waarschijnlijk door een gebrek aan bestuiving: er zijn niet genoeg bestuivers meer om deze planten te bevruchten."
Bestuivers een handje helpen? Elke tuin telt!
Met een klein tuintje vol bloeiers en inheemse planten help je al enorm
Glyfosaat mag nog 10 jaar gebruikt worden
Ondanks twijfels van wetenschappers
Het omstreden landbouwgif glyfosaat mag, zo werd november 2023 door de EU besloten, toch nog 10 jaar gebruikt worden. Zembla maakte een uitgebreide uitzending over hoe die beslissing tot stand kwam, en sprak met wetenschappers die twijfels hebben over de veiligheid en daar goede redenen voor hebben. Aanwijzingen voor een verband met Parkinson, met kanker en met angststoornissen komen voorbij.
Met zoveel wetenschappelijke aanwijzingen dat de boel niet veilig is, blijft het gissen waarom overheidsinstantie Ctgb toch alles op alles blijft zetten om tot het oordeel te komen dat er geen enkel gevaar is.
Pro-pesticidenlobby in Europa had een budget van 70,8 miljoen
Waarom glyfosaat toch gebruikt mag blijven worden en ook de ambitie om het gebruik van andere chemische bestrijdingsmiddelen terug te dringen in de kiem werd gesmoord, maakte het KRO-NCRV-programma Pointer inzichtelijk.
In de drie jaar dat de Europese wet op inperking van gebruik van pesticiden in de maak was, gaf de chemische- en agro-industrie in Brussel 70,8 miljoen euro uit om te lobbyen tegen de wet in wording.
Pointer laat zien hoe de belangen van bedrijven vele malen meer en makkelijker toegang hebben tot het beïnvloeden van beleidsmakers dan de mensen die het publieke belang dienen.
Ontwikkelingen in de bollenteelt
Poging tot minder verbruik maar areaal neemt flink toe
Door de aandacht voor de schade door chemische bestrijdingsmiddelen, komt de bollensector in actie om te proberen te verduurzamen en minder middelen te gebruiken. Maar in de afgelopen tien jaar is het oppervlakte aan bollenteelt maar liefst met een vijfde toegenomen, tot ruim 28.000 hectare, aldus CBS. De lelieteelt is in die tijd flink gegroeid net als de tulpenteelt.
Volgens het Compendium voor de Leefomgeving wordt bij het telen van lelies het meeste gif gebruikt van alle teelten (dus ook voeding) in Nederland. Dus misschien doet de sector wel een stapje vooruit in het gebruik van bestrijdingsmiddelen verminderen, het areaal zo laten toenemen betekent weer twee stappen achteruit.
Buren lelieteler weer naar de rechter
Ook een boer in Limburg ziet brood in het exporteren van lelies, en wil een akker waar hij nooit eerder lelies teelde nu daarvoor inzetten. Tot angst en verdriet van directe omwonenden. Zij spanden een rechtszaak aan om de teelt te voorkomen. De uitspraak wordt half mei verwacht.
De achtertuin van Laura Redeker, met op de achtergrond de velden waar de lelies moeten komen. Foto: Laura Redeker
Positieve afsluiters!
Biologische bollen
Biologische teelt bereikt een steeds grotere doelgroep. Zo ging RTL Nieuws langs bij bio-pionier John Huiberts voor een uitgebreid interview.
Wij kochten vast 50% meer biologische voorjaarsbollen in! Steeds meer mensen vinden het belangrijk dat er bij de teelt van hun bollen geen gif in het ecosysteem terecht komt. Wij zien de vraag naar biologische bollen enorm stijgen. Geweldig! Vanaf september zijn biologische voorjaarsbollen weer volop te krijgen. En de biologische zomerbollen kunnen vanaf half mei de grond in.
John Huiberts en Liedewij tussen de biologische tulpen
Groene tuinen in de lift
Afgelopen week in het NOS Journaal: 'van de circa 5,5 miljoen tuinen in ons land ligt de helft vol met stenen, tegels en grind. Maar daar lijkt verandering in te komen. Steeds meer tuineigenaren denken serieus aan vergroenen: stenen en tegels eruit, groene planten, bloemen en struiken erin.'
Uit de omzetcijfers van Tuinbranche Nederland blijkt dat er in 2023 vier procent meer is uitgegeven aan tuinartikelen. Frank van der Heide, directeur van Tuinbranche Nederland: "Als we naar bijvoorbeeld de categorie bloemen & planten kijken, zien we onmiskenbaar dubbele groeicijfers"
Fantastisch natuurlijk, maar dan wel alleen als een meerderheid van de mensen planten gaat kopen zonder pesticiden. Planten waarmee we de bestuivers en biodiversiteit echt een handje helpen. Jullie zijn in ieder geval al goed op weg, dank daarvoor!
