Wij krijgen vaak de vraag: als ik niet-biologische tuinplanten heb gekocht, hoelang blijven pesticiden die mogelijk op de plant zitten dan schadelijk? Da's een belangrijke vraag. Met een beetje ingewikkeld antwoord. We geven je handvatten om een beslissing te maken.
Hoeveel pesticiden zitten er op tuinplanten?
De pesticiden die op gangbare (niet-biologische) tuinplanten zitten zijn misschien niet gevaarlijk voor mensen, maar kunnen zeer schadelijk zijn voor allerlei nuttige insecten, schimmels en bacteriën. Op gangbare tuinplanten die je bij de bloemist, op de markt, in de supermarkt of het tuincentrum koopt, zitten die schadelijke pesticiden. Dat wijst onderzoek na onderzoek uit.
De tuinbranche beloofde beterschap, maar in 2022 verscheen een nieuw onderzoek van Pesticide Action Network Nederland waaruit bleek dat er niks is verbeterd. In het lab werden op planten uit het tuincentrum zelfs meerdere chemische middelen aangetroffen die vanwege hun schadelijke werking verboden zijn in de Europese Unie.
Hoe lang blijven pesticiden op tuinplanten zitten?
Ah, de hamvraag! Bijna iedereen heeft 'gangbare' tuinplanten (dus niet-biologisch). En daar zitten dus vrijwel zeker, gezien alle onderzoeken, pesticiden op. Hoelang kunnen die pesticiden schade aanrichten?
Wij vroegen het aan Pesticide Action Network Nederland, waar ze heel veel van pesticiden weten. Ze geven een helder antwoord:
het is onmogelijk om te zeggen hoelang gif op tuinplanten schadelijk blijft.
En dat komt vooral doordat je nooit weet wat er op een plant zit. Elk chemisch middel heeft een andere tijd om te vervliegen. Wat er op een plant gespoten is, dat weet je niet, dat hoeven kwekers niet op een label te vermelden. Kortom, er is niks over te zeggen, helaas.
Gelukkig zijn er wel tips!
Wat te doen met planten waar pesticiden op zitten?
Terugsnoeien helpt
Stel je hebt nog gangbare planten in je tuin staan? Of je krijgt, heel lief hoor, tuinplanten cadeau die niet biologisch zijn gekweekt? Wat te doen?
PAN Netherlands onderzocht of het hielp om die planten helemaal terug te snoeien. En jawel, dat hielp!
Op een vlinderstruik werden bij aankoop tien chemische middelen gevonden. Al het plantmateriaal dat bovengronds was, werd daarna afgesneden. De plant werd de eerste acht weken in een schuur bewaard, daarna nog 4 weken buitengezet. Twaalf weken na de snoei werd het nieuwe plantmateriaal opnieuw getest en werd er nog maar één chemisch middel gevonden.
Hetzelfde werd gedaan met een Salvia. Daarop werden in eerste instantie zeven middelen gevonden. In de hergroei werd twaalf weken later nul middelen gevonden.
Waarmee PAN concludeert:
"De pesticidenvervuiling van een tuinplant kan aanzienlijk verlaagd worden door de plant af te snijden en weer nieuw uit te laten lopen. Daarmee is het niet gezegd, dat de plant voor het insectenleven of het bodemleven veilig is. Het laboratorium heeft de gehalten vanaf 10 microgram per kilogram (0,01 mg/kg) gemeten. Er zijn echter pesticiden (vooral insecticiden) die bij gehalten lager dan 10 microgram/kg negatieve effecten op micro-organismen hebben. Deze groep van pesticiden vallen bij de gangbare analyses dus buiten boord."
Dus: weggooien of niet, die gangbare tuinplanten?
Ons advies om het aantal schadelijke middelen flink te verminderen:
- Snoei ze bovengronds af, en houd ze in hun kwekerspot
- Gooi het gesnoeide plantmateriaal niet op de composthoop maar bij het gewone afval
- Laat de plant weer opkomen en uitgroeien in de pot
- Als de plant weer flink wat loof heeft, schud dan de potgrond, waar waarschijnlijk ook chemicaliën inzitten, goed uit boven je vuilnisbak
- Plant in je tuin
Bij bovenstaand advies verminder je het aantal chemicaliën op de plant flink, maar weet je nooit zeker of je ze helemaal hebt verwijderd. Bedenk dat helaas ons hele milieu al vol zit met allerlei middelen en dat op elke plek in Nederland waarschijnlijk iets in de grond gevonden zou worden.
Zeker voor het onzekere
Wil je toch helemaal zeker weten dat je helemaal niks aan schadelijke middelen toevoegt aan je tuin en het ecosysteem, dan zit er helaas niks anders op en is er maar een bestemming voor die gangbare tuinplant en dat is de prullenbak en de vuilverbranding.
Het belang van pesticide-vrij tuinieren
Herstel van biodiversiteit
Wie met planten een bijdrage wil leveren aan het herstel van biodiversiteit, doet er dus goed aan te kiezen voor biologische tuinplanten. We kampen met een enorm verlies aan biodiversiteit en moeten met z'n allen doen wat we kunnen om onze bijdrage te leveren. In onze tuinen is dat gemakkelijk. Want heej, wij mensen vergeten het soms, maar ook wij zijn onderdeel van de natuur.
Het groene vlaggetje
Als je kiest voor pesticide-vrije planten, creëer je een veilige biotoop voor allerlei insecten, waar vogels weer veilig van kunnen eten, etc. Biologische planten herken je in winkels aan het groene vlaggetje op het label.
Kleine kwekers
Of je kiest voor kleine kwekers die misschien niet gecertificeerd zijn (da's best veel administratieve rompslomp die soms niet op te brengen is voor kleine partijen), maar wel pesticide-vrij kweken. De website biotuinwijzer is een handige om kleine adresjes te vinden.
