Bob was boos. Bijna niet voor te stellen want Bob Klein Lankhorst (30) is een vrolijke gozer met een open glimlach en doorpak-mentaliteit. “Ik zie dat er zoveel mis is met de wereld. Klimaatverandering is een symptoom van een groter probleem, namelijk ons landgebruik.”
Boosheid dreef Bob tot het werken aan een oplossing. Het grootste probleem is volgens Bob onze bodem, die we al decennia vernachelen met onder andere kunstmest. Dus heeft Bob nu een bedrijf dat die bodem kan gaan herstellen: Bodemliefde.
Op de tafel voor Bob staan twee witte plastic emmertjes met daarop stickers Bodemliefde. Het natuurlijke alternatief voor kunstmest. Die stickers worden geplakt bij Bobs moeder aan haar keukentafel. In de emmertjes: zwarte aarde. Het is hypervoedzame compost die vier maanden onder liefdevolle behandeling heeft gestaan van Bob en zijn kompaan Chris in een boerenschuur in Abcoude. Zwarte plantenvoeding die in vier maanden is veranderd van grof natuurafval van Natuurmonumenten tot een fijne structuur gevuld met ‘zo ongeveer het hele periodieke systeem’ aan voeding voor planten.
Kunstmest, hoe zat het ook al weer?
Eerst een kort lesje chemie. Waarom is kunstmest zo desastreus voor de bodem? “Kunstmest is zoutgebonden,” zegt Bob, die Milieukunde studeerde en daarna een opleiding Permacultuur deed. “Kunstmest bestaat uit bouwstoffen voor planten, zoals stikstof, kalium en fosfor, die gebonden zijn als zouten. Dat wordt in de grond gespoeld. Door die zouten wordt de plant als het ware gedwongen om de voedingsstoffen op te nemen, omdat deze zijn opgelost in het water als de plant drinkt. De plant kan de voeding niet weigeren.” Snelle groei dus.
Dat is toch top als we snel en goedkoop willen produceren? Daar is Bob het niet mee eens.
Het nadeel van kunstmest is dat de bodem levenloos wordt. De zouten in kunstmest doden op termijn schimmels en andere bodemdiertjes in de grond. Terwijl deze essentieel zijn om ten eerste allerlei groenafval af te breken en koolstof in de grond op te slaan, en ten tweede essentieel zijn om op natuurlijke wijze voeding bij planten te krijgen en planten ondergronds met elkaar te laten communiceren. Uiteindelijk maakt kunstmest dus de bodem onvruchtbaar. Alle natuurlijke processen zijn stilgelegd.
Als Bob door Nederland rijdt ziet hij geen akkers vol wuivend mais, hij ziet nagenoeg dode grond met daarop een van de weinige gewassen dat er nog op kan groeien, met hulp van ladingen kunstmest en pesticiden.
Grond weer vruchtbaar maken
Met Bodemliefde wil Bob mensen helpen zoveel mogelijk goede bacteriën en schimmels in de bodem te stoppen zodat de Nederlandse bodem weer vruchtbaar wordt. Het land van de grootschalige boeren, daar kunnen particulieren natuurlijk niks aan doen, maar de eigen tuintjes, landerijen en parkjes kunnen wel weer vruchtbaarder gemaakt worden. Want ook op die plekken is er de afgelopen decennia natuurlijk behoorlijk wat kunstmest en pesticiden de grond in gegaan. Zo staat RoudUp, de veelbesproken onkruidverdelger met glyfosaat erin, nog steeds her en der in de schappen.
Geheim recept
Wát er precies in die emmertjes Bodemliefde zit, dat is geheim recept. Bob brouwt in een vat compost-thee, met daarin onder andere een grote theezak vol compost, en handjes zeewiermeel, havermeel, humuszuur en nog veel meer.
We hebben veel geëxperimenteerd. Door de compostthee die we brouwen te laten analyseren, zijn we tot een geverifieerd recept gekomen.
De grove compost betrekt Bodemliefde van boerderij De Hartstocht in Abcoude, die dus weer van onder andere Natuurmonumenten het grove natuurafval krijgt. De grove compost wordt in banen van 15 meter lang, 2 meter breed en 10 centimeter hoog gelegd in een schuur. De banen liggen tegen elkaar aan. Bob begint bij de buitenste rij. Hij gebruikt een rugspuit, zo’n plastic container die je op je rug draagt, om het brouwsel over de banen compost te sprayen. Bovendien voegt hij flink wat wormen toe.
Wij spuiten dus geen gif, we spuiten leven.
En dan is het wachten tot dat leven het grove materiaal heeft omgezet tot de fijne voeding. Bij hogere temperatuur gaat het behoorlijk veel sneller dan in de winter. “Eigenlijk hoeven we behalve het spuiten niet veel te doen. Als het proces klaar is, migreert het bodemleven vanzelf naar de baan ernaast. Als er niks meer te eten is kruipen de wormen verder.” Daarna wordt het materiaal fijn gezeefd.
Nutriënten, bacteriën en schimmels
En zo is in een paar maanden de grove compost verandert in de fijne zwarte aarde boordevol bacteriën, schimmels en nutriënten, die Bob in de emmertjes stopt. “Die nutriënten verdwijnen niet, maar de biologische activiteit van schimmels en bacteriën neemt wel af.” Hoe snel, dat kan Bob niet zeggen, dat ligt aan tijd en temperatuur. Maar het advies van Bob: voeg je Bodemliefde zo snel mogelijk toe aan de grond. Bodemliefde doet het trouwens ook prima in potten, zowel binnen als buiten. Het advies van Bob is ‘een handje per plantje’. Maar grote planten (hoger dan 50cm) mogen er wel twee.
Het plastic emmertje
Nog even over het plastic emmertje, want dat is natuurlijk geen ideale verpakking voor iemand die zo begaan is met het milieu. “We hebben aardig geëxperimenteerd met verpakking. Maar al het natuurlijke materiaal breekt nogal snel af door de biologische activiteit in Bodemliefde. Je kan natuurlijk niet hebben dat de verpakking in het schap uit elkaar valt,” zegt Bob. “Maar ja, voor dat plastic willen we natuurlijk wel een alternatief vinden.” Dat komt er vast. Maar je kan niet alle problemen in een keer oplossen. De eerste missie: leven terug in Nederlandse bodem!
