Verbena (bonariensis/Lollipop/rigida)
IJzerhard is een heerlijke lange wapper die zichzelf gemakkelijk uitzaait. Fier steekt ze zo een meter of hoger de lucht in, met tussen juli en oktober schermen van licht-paarse bloemetjes waar vlinders, hommels en bijen dol op zijn. Werkt goed in de mix met andere zonminnende hoge bloeiers. Bloeit ook lekker door in een vaas. We hebben de drie leukste soorten, bonariensis, Lollipop en rigida.
Is ijzerhard inheems?
In Nederland is Verbena officinalis inheems, maar de soorten die wij verkopen (bonariensis/Lollipop/rigida) zijn niet inheems in ons land, ze komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika.
Op welke plek groeit ijzerhard het liefst?
Alle soorten ijzerhard houden van volle zon. Hoe meer zon, hoe beter de bloei. Een beschutte plek is handig, want de hoge Verbena bonariensis kan wat windgevoelig zijn. De lagere Lollipop en de stevigere rigida staan wat stabieler en zijn daardoor minder windgevoelig.
Op welke grond groeit ijzerhard het liefst?
IJzerhard houdt van goed doorlatende grond, het liefst met wat humus erin. IJzerhard verdraagt droogte beter dan natte voeten. In zware klei helpt het om zand of grit door de bodem te mengen. Dat geldt voor alle varianten.
Wanneer moet ik ijzerhard planten?
IJzerhad kunjehet hele jaar door plantne,behalve in de winter als er kans is op vorst.
Kan ik ijzerhard planten in een pot?
Ja, ijzerhard doet het ook goed in potten of bakken, mits je zorgt voor goede drainage. Geef regelmatig water en voeding in het groeiseizoen. De compacte Lollipop is extra geschikt voor potten vanwege haar lagere hoogte.
Hoe groeit ijzerhard?
IJzerhard groeit slank en stijf omhoog met dunne stengels. IJzerhards blad is vooral opvallend omdat het weinig is. De hoge bonariensis kan tot wel 1,80 m reiken, Lollipop blijft bij zo’n 60 cm en rigida is wat compacter maar steviger van bouw. Alle drie hebben ze een luchtige, doorzichtige groeiwijze waardoor je er makkelijk andere planten doorheen ziet.
Hoe bloeit ijzerhard?
Tussen juli en oktober verschijnen er talloze kleine paarse bloemetjes in schermen. Door uitgebloeide bloemen weg te knippen stimuleer je nieuwe bloei. Alle varianten doen dat, alleen de hoogte verschilt.
Is ijzerhard goed voor biodiversiteit?
Alle ijzerhard-soorten zijn echte nectarbronnen en trekken vlinders, bijen en hommels aan. Ook vogels pikken later in het seizoen graag van haar zaad.
Hoe droog of nat moet ijzerhard staan?
IJzerhard houdt van een droge standplaats en verdraagt droogte beter dan nattigheid. Geef alleen water bij langdurige droogte of in potten. Dit geldt voor alle soorten.
Hoeveel voeding heeft ijzerhard nodig?
IJzerhard heeft weinig extra voeding nodig. Een mulchlaag of wat compost in het voorjaar is genoeg.
Hoe verzorg ik ijzerhard?
Verzorging van IJzerhard is simpel: laat de stengels in de winter gerust staan voor insecten en vogels. In maart knip je ze terug tot aan de grond. Eventueel kun je in juni een paar stengels terugsnoeien voor extra vertakking en bloei.
Kan ik ijzerhard verplaatsen?
Ja, IJzerhard verplaatsen kan in de herfst of vroege lente. Graaf de kluit op en geef na het herplanten wat compost.
Wat doe ik met uitgebloeide ijzerhard?
Knip IJzerhards uitgebloeide bloemschermen weg om doorbloei te stimuleren, of laat ze zitten voor een mooi wintersilhouet en vogelvoer.
Is ijzerhard winterhard?
IJzerhard is matig winterhard: bovengronds sterft ze af, en dan komt ze meestal terug in de lente. Om haar te helpen kunje haar voet met mulch beschermen bij strenge vorst. IJzerhard in pot heeft iets meer bescherming nodig.
Is ijzerhard groenblijvend?
Nee, alle soorten verliezen hun bovengrondse delen in de winter. In het voorjaar loopt ze opnieuw uit.
Hoe kun je ijzerhard vermeerderen?
IJzerhard zaait zichzelf vaak rijkelijk uit. Je kunt ook de zaden oogsten in het najaar en ijzerhard zaaien in maart–april, of stekken nemen in de zomer.
Hoe ver plant je ijzerhard uit elkaar?
Reken ongeveer 7 planten per m² voor de hoge bonariensis, 9 per m² voor de lagere lollipop en rigida. Zo krijgen ze genoeg lucht en blijven ze sierlijk.
Is ijzerhard eetbaar?
Nee, alle ijzerhard varianten zijn giftig bij inname. Beter niet aan knabbelen dus. Voor verbena thee wordt meestal verwezen naar citroenverbena (Aloysia citrodora), die niet verwant is aan deze tuin-ijzerhard en die wel veilig is om te drinken.
Weetjes over ijzerhard
De naam “ijzerhard” verwijst naar de taaie stengels. En wist je dat Lollipop speciaal gekweekt is om dezelfde bloemenpracht te geven, maar dan op een hoogte die zelfs in kleine stadstuinen past?
Welke soorten zijn er?
- Verbena bonariensis Lollipop: een compacte, luchtige variant (± 60–80 cm) met paarse bloei; ideaal als je minder hoogte wilt of in potten wilt werken.
- Verbena rigida: een robuustere soort die lager (30–50 cm) en steviger groeit, en zich vaak wat breder uitspreidt. Perfect voor de borderrand of als vrolijke vuller langs paden.
- Verbena bonariensis: de klassieke, hoge versie (tot wel 180 cm) met slanke stelen en wolkige bloemschermen die overal tussendoor zweven.
Andere bekende soorten zijn onder meer de inheemse Verbena officinalis. Deze ziet er echter heel anders uit: kleiner, subtieler en met een bescheiden bloei. Zij wordt vaak meer in kruidige of geneeskrachtige context gebruikt, terwijl bonariensis, rigida en Lollipop juist echte tuinshowstoppers zijn.
Hoe kan ik ijzerhard combineren met bloembollen?
Omdat ijzerhard pas laat in het seizoen begint te bloeien, combineer je haar mooi met bloembollen die juist in het voorjaar kleur geven. Denk aan tulpen, narcissen en krokussen voor een frisse start van het seizoen. Ook sieruien en prairielelies doen het fantastisch: hun hoge bloemstelen steken sierlijk boven de border uit en vullen de tijd totdat ijzerhard zelf in bloei komt.
Hoe kan ik ijzerhard combineren met andere tuinplanten?
In de border doet ijzerhard het geweldig tussen andere zonaanbidders. Denk aan salvia, nepeta, echinacea of kaardebol. Zo ontstaat een dynamisch, natuurlijk geheel waar bijen en vlinders geen genoeg van krijgen. De hoge bonariensis zweeft mooi boven lagere beplanting, terwijl lollipop en rigida meer vooraan hun plekje vinden.
Tot welke familie behoort ijzerhard?
Ze hoort tot de Verbenaceae, de ijzerhardfamilie. Daar zitten meerdere soorten in, maar bonariensis, rigida en lollipop zijn veruit de populairste voor in de tuin.
Kies voor biologische ijzerhard van Sprinklr!
Met onze biologische tuinplanten kies je voor krachtig en gezond groen in de tuin. Zonder pesticiden en kunstmest gekweekt. Klaar om jouw tuin en de biodiversiteit te verrijken.
Haal meer gezoem naar je tuin – bestel jouw biologische ijzerhard hieronder!
